Jak uczą się psy? - Kształtowanie
František Šusta, www.trainingisdialogue.com
Nie ma uniwersalnego super planu na kształtowanie.
Mamy setki ścieżek, które prowadzą do tego samego celu, ale każda z nich musi być dopasowana do naszego ucznia.
Pytanie nr 1.
ZDEFINIUJ (jak najdokładniej się da) zachowanie, które chcesz uzyskać u swojego psa.
PRZYKŁAD dobrej definicji: Chciałabym, aby mój pies siedział i na hasło ŁAPA, podniósł łapę w pozycji pionowej w ciągu 2 sekund od wydania komendy i żeby tak trzymał tę łapę w górze przez przynajmniej 3 sekundy.
Zła definicja: Powinien mi pomachać łapą, kiedy powiem ŁAPA.
Dlaczego musimy być tak dokładni w definiowaniu swoich celów?
Ponieważ musimy wiedzieć, zanim rozpoczniemy pracę z psem, czego tak naprawdę chcemy.
Większość z nas mówi: zacznij JAKOŚ, zakończ JAKOŚ. Ale takie podejście sprawia, że pies nie wie o co nam chodzi, zaczyna się frustrować zwłaszcza gdy się plączemy i brniemy dalej.
Gdy mamy nakreślony, dokładny cel ćwiczenia, nie zmarnujemy czasu podczas treningu ani Twój pies nie straci nerwów na Twój widok.
Zatem napisz jaki masz CEL ĆWICZENIA: .............................
Pytanie nr 2:
Kształtować czy wyłapywać? (za i przeciw)
Kształtowanie (stopniowe zwiększanie Twoich wymagań) pasuje do pracy nad tym, czego do tej pory Wam się nie udało zrobić, lub pies ma je w swoim repertuarze zachowań, jednak nie oferuje ich spontanicznie, np. szczerzenie kłów.
Wyłapywanie oznacza zauważanie zachowań, które pies już robi, a gdy je nazwiemy i nagradzimy, ich częstotliwość zwiększy się i pojawią się na polecenie. Ten system pracy pasuje do naturalnych czynności, które wykonuje pies i oferuje spontanicznie.
Jeśli wybieramy KSZTAŁTOWANIE, zatem odpowiadamy sobie na pytanie nr 3:
Jakich kryteriów powinniśmy się trzymać?
Przykład: pies ma podnosić łapę na komendę, więc jak opisaliśmy powyżej idziemy wg kryteriów:
1. pozycja przedniej kończyny podczas ćwiczenia
2. co dzieje się z pozycją całego ciała zwierzęcia
3. prędkość reakcji
4. czas trwania
5. polecenie
6. środowisko, w którym pies wykonuje dane polecenie, czy ludzie, na których polecenie pies reaguje.
Tu oczywiście, moglibyśmy znaleźć więcej kryteriów, jednak przyjrzyjmy się tej szóstce i ustalmy zanim zaczniemy trening:
Moje kryteria treningu na dziś: .....................................
Zasady pracy systemem kształtowania wg Karen Pryor:
1. małe kroczki - zwierzę musi mieć szansę na sukces
2. zawsze trenuj Z JEDNYM NOWYM KRYTERIUM, nigdy nie dwa na raz.
3. gdy wprowadzasz nowe kryterium do treningu, zmniejsz poprzednie, choć na krótki czas (zwierzę i tak pamięta co robi)
4. Bądź zawsze krok do przodu od zwierzęcia - miej dobry plan, nie zatrzymuj się.
5. Nie zmieniaj trenera w trakcie nauki.
6. Jeśli jakaś metoda czy sposób nie działa, zmień to.
7. Nie kończ bezpodstawnie ćwiczenia - zwierzę może to odczuć jako karę.
8. Gdy zachowanie się pogarsza, sprawdź co wcześniej działo się w procesie kształtowania - dlatego powinieneś prowadzić dziennik treningowy.
9. Skończ gdy nadal masz sukces - zwierzęta dają z siebie więcej niż ludzie
I jeszcze kilka rad doświadczonych trenerów:
W przypadku zasad Karen Pryor zasady nr 2 i 3 są najczęściej łamane, zatem miej je zawsze w głowie!
Pytanie nr 4
Jakich wyjaśnić psu, o co nam chodzi?
Cały nasz dialog ze zwierzęciem wygląda tak: POLECENIE - ZACHOWANIE - MARKER - WZMOCNIENIE
Ten dialog budujemy od tyłu, gdy nie mamy dobrego wzmocnienia, to nie ma sensu wprowadzać markera.
Gdy nie ma markera, nie stworzymy zachowania itd
Zatem zanim zaczniesz tworzyć zachowanie musisz mieć i dobry marker i wzmocnienie.
Jakie to są elementy?
W przypadku podawania łapy mamy: POLECENIE (ŁAPA) - ZACHOWANIE (pies podnosi prawą łapę pionowo) - MAKER (dźwięk klikera lub ustalony dźwięk) - WZMOCNIENIE (smaczek)
Ustalmy:
Marker to: ..........
Wzmocnienie to: ............
Definicja: Kształtowanie to uzyskiwanie pożądanego zachowania poprzez stopniowe podnoszenie kryteriów.
Plan kształtowania:
Pierwszy krok - musimy zacząć czymś co nasze zwierzę zna i umie, coś co przypomina zachowanie pożądane.
Dużym i częstym błędem jest rozpoczynanie czymś czego zwierzę absolutnie nie zna.
Przykład dobrze wybranego pierwszego kroku w przypadku uczenia podawania łapy - dotknij łapą targetu.
Źle wybrany pierwszy krok - podniesienie łapy
Cała nasza procedura
Weź kawałek papieru i postaraj się nakreślić plan Twojego ćwiczenia.
Pamiętaj, że w praktyce będziesz to zmieniać i modyfikować tak, aby dostosować się do zwierzęcia, zatem musisz zostawić miejsce na zmiany. Dodatkowo zapisuj etapy, które udało Ci się osiągnąć w tym dialogu.
Na koniec weźmy uproszczony przykład:
CEL - siedzący pies, na komendę ŁAPA podnosi łapę w pozycji pionowej, w ciągu 2 sekund od wydania polecenia, trzyma ją w pozycji przez minimum 3 sekundy. Marker - kliker, wzmocnienie - smaczki.
Nie ma uniwersalnego super planu na kształtowanie.
Mamy setki ścieżek, które prowadzą do tego samego celu, ale każda z nich musi być dopasowana do naszego ucznia.
Pytanie nr 1.
ZDEFINIUJ (jak najdokładniej się da) zachowanie, które chcesz uzyskać u swojego psa.
PRZYKŁAD dobrej definicji: Chciałabym, aby mój pies siedział i na hasło ŁAPA, podniósł łapę w pozycji pionowej w ciągu 2 sekund od wydania komendy i żeby tak trzymał tę łapę w górze przez przynajmniej 3 sekundy.
Zła definicja: Powinien mi pomachać łapą, kiedy powiem ŁAPA.
Dlaczego musimy być tak dokładni w definiowaniu swoich celów?
Ponieważ musimy wiedzieć, zanim rozpoczniemy pracę z psem, czego tak naprawdę chcemy.
Większość z nas mówi: zacznij JAKOŚ, zakończ JAKOŚ. Ale takie podejście sprawia, że pies nie wie o co nam chodzi, zaczyna się frustrować zwłaszcza gdy się plączemy i brniemy dalej.
Gdy mamy nakreślony, dokładny cel ćwiczenia, nie zmarnujemy czasu podczas treningu ani Twój pies nie straci nerwów na Twój widok.
Zatem napisz jaki masz CEL ĆWICZENIA: .............................
Pytanie nr 2:
Kształtować czy wyłapywać? (za i przeciw)
Kształtowanie (stopniowe zwiększanie Twoich wymagań) pasuje do pracy nad tym, czego do tej pory Wam się nie udało zrobić, lub pies ma je w swoim repertuarze zachowań, jednak nie oferuje ich spontanicznie, np. szczerzenie kłów.
Wyłapywanie oznacza zauważanie zachowań, które pies już robi, a gdy je nazwiemy i nagradzimy, ich częstotliwość zwiększy się i pojawią się na polecenie. Ten system pracy pasuje do naturalnych czynności, które wykonuje pies i oferuje spontanicznie.
Jeśli wybieramy KSZTAŁTOWANIE, zatem odpowiadamy sobie na pytanie nr 3:
Jakich kryteriów powinniśmy się trzymać?
Przykład: pies ma podnosić łapę na komendę, więc jak opisaliśmy powyżej idziemy wg kryteriów:
1. pozycja przedniej kończyny podczas ćwiczenia
2. co dzieje się z pozycją całego ciała zwierzęcia
3. prędkość reakcji
4. czas trwania
5. polecenie
6. środowisko, w którym pies wykonuje dane polecenie, czy ludzie, na których polecenie pies reaguje.
Tu oczywiście, moglibyśmy znaleźć więcej kryteriów, jednak przyjrzyjmy się tej szóstce i ustalmy zanim zaczniemy trening:
Moje kryteria treningu na dziś: .....................................
Zasady pracy systemem kształtowania wg Karen Pryor:
1. małe kroczki - zwierzę musi mieć szansę na sukces
2. zawsze trenuj Z JEDNYM NOWYM KRYTERIUM, nigdy nie dwa na raz.
3. gdy wprowadzasz nowe kryterium do treningu, zmniejsz poprzednie, choć na krótki czas (zwierzę i tak pamięta co robi)
4. Bądź zawsze krok do przodu od zwierzęcia - miej dobry plan, nie zatrzymuj się.
5. Nie zmieniaj trenera w trakcie nauki.
6. Jeśli jakaś metoda czy sposób nie działa, zmień to.
7. Nie kończ bezpodstawnie ćwiczenia - zwierzę może to odczuć jako karę.
8. Gdy zachowanie się pogarsza, sprawdź co wcześniej działo się w procesie kształtowania - dlatego powinieneś prowadzić dziennik treningowy.
9. Skończ gdy nadal masz sukces - zwierzęta dają z siebie więcej niż ludzie
I jeszcze kilka rad doświadczonych trenerów:
- Nie marnuj zbyt dużo czasu na tym samym poziomie, ale idź dalej jak tylko zwierzę wie co robić bez wahania. Jednak, zatrzymaj się, jeśli zwierzę nie wie co robić.
- Nie zachęcaj zanim zwierzę Cię o to nie poprosi, bo jeśli nie prosi, oznacza to, że nie jest gotowe.
- I na koniec:
JEŚLI TY SIĘ DOBRZE NIE BAWISZ, TO NA PEWNO TWOJE ZWIERZĘ TEŻ NIE ODCZUWA PRZYJEMNOŚCI Z TRENINGU! ZATRZYMAJ SIĘ!
W przypadku zasad Karen Pryor zasady nr 2 i 3 są najczęściej łamane, zatem miej je zawsze w głowie!
Pytanie nr 4
Jakich wyjaśnić psu, o co nam chodzi?
Cały nasz dialog ze zwierzęciem wygląda tak: POLECENIE - ZACHOWANIE - MARKER - WZMOCNIENIE
Ten dialog budujemy od tyłu, gdy nie mamy dobrego wzmocnienia, to nie ma sensu wprowadzać markera.
Gdy nie ma markera, nie stworzymy zachowania itd
Zatem zanim zaczniesz tworzyć zachowanie musisz mieć i dobry marker i wzmocnienie.
Jakie to są elementy?
W przypadku podawania łapy mamy: POLECENIE (ŁAPA) - ZACHOWANIE (pies podnosi prawą łapę pionowo) - MAKER (dźwięk klikera lub ustalony dźwięk) - WZMOCNIENIE (smaczek)
Ustalmy:
Marker to: ..........
Wzmocnienie to: ............
Definicja: Kształtowanie to uzyskiwanie pożądanego zachowania poprzez stopniowe podnoszenie kryteriów.
Plan kształtowania:
Pierwszy krok - musimy zacząć czymś co nasze zwierzę zna i umie, coś co przypomina zachowanie pożądane.
Dużym i częstym błędem jest rozpoczynanie czymś czego zwierzę absolutnie nie zna.
Przykład dobrze wybranego pierwszego kroku w przypadku uczenia podawania łapy - dotknij łapą targetu.
Źle wybrany pierwszy krok - podniesienie łapy
Cała nasza procedura
Weź kawałek papieru i postaraj się nakreślić plan Twojego ćwiczenia.
Pamiętaj, że w praktyce będziesz to zmieniać i modyfikować tak, aby dostosować się do zwierzęcia, zatem musisz zostawić miejsce na zmiany. Dodatkowo zapisuj etapy, które udało Ci się osiągnąć w tym dialogu.
Na koniec weźmy uproszczony przykład:
CEL - siedzący pies, na komendę ŁAPA podnosi łapę w pozycji pionowej, w ciągu 2 sekund od wydania polecenia, trzyma ją w pozycji przez minimum 3 sekundy. Marker - kliker, wzmocnienie - smaczki.
Komentarze
Prześlij komentarz